Jako wielka fanka wszelkiego typu biografii z wielką przyjemnością sięgnęłam po ciekawą pozycję wydawniczą „Wybitne rody, które tworzyły polską kulturę i naukę”. Większość opisywanych w książce rodów zapewne potencjalni czytelnicy znają z lekcji języka polskiego i historii. Jednak są i takie osoby, o których można przeczytać po raz pierwszy w życiu. Będzie to zatem ciekawa lekcja.

Czytelnik otrzymuje ciekawy, a zarazem reprezentatywny przegląd wybitnych rodów. Znajdziemy zatem w książce, obok przedstawicieli dyscyplin humanistycznych, którzy zdecydowanie dominują, również reprezentantów nauk ścisłych, technicznych, a także pionierów rzemiosła i przemysłu. W polskiej historii na przestrzeni ostatnich dwustu lat zapisało się wiele zasłużonych klanów rodzinnych wartych przypomnienia. Znaczna ich część nie jest niestety znana, a dorobek, jaki wypracowali, uległ zapomnieniu.

Znaczenie całego klanu naukowców Skłodowskich-Curie-Joliot dla światowej nauki jest trudne do przecenienia. To najbardziej chyba znana i zarazem uhonorowana Nagrodami Nobla na świecie. Badania, których badania Maria Skłodowska była prekursorką, a które później kontynuowali jej następcy, doprowadziły do ujarzmienia promieniotwórczości i wykorzystania tego zjawiska w nauce. To dzięki nim stało się możliwe zaprzęgnięcie olbrzymiej energii, powstającej przy rozpadzie jądra atomów, do działań na rzecz ludzkości. Niestety jej zastosowanie miało nie tylko pokojowy wymiar, czemu wszyscy z tego rodu naukowców się przeciwstawiali.

Książka składa się z 7 zupełnie odrębnych rozdziałów, które przedstawiają wybrane przez autora rody. W pierwszej kolejności autor ukazuje ich charakterystykę ogólną, następnie opisuje wybranych przedstawicieli, którzy wykazali się szczególnymi osiągnięciami i nas stałe zapisali się na kartach historii.

Lilpopowie to jedna z wielu rodzin obcego pochodzenia, która po osiedleniu się na ziemiach polskich szybko uległa polonizacji. Jej kolejni członkowie z czasem stali się ważną częścią polskiej inteligencji, z sukcesem działając na wielu polach: w rzemiośle, przemyśle, budownictwie, a także w kręgach sztuki. Pierwszy przedstawiciel tej rodziny w Polsce był z zawodu zegarmistrzem i tradycje zegarmistrzowskie były kontynuowane w rodzinie do 1939 roku. Paradoksalnie jednak to nie z tego rzemiosła zostali zapamiętani.

Książka przybliża sylwetki i dokonania wybranych przedstawicieli kilku rodzin inteligenckich, które wniosły cenny wkład zarówno w rodzimą, jak i światową naukę, kulturę, sztukę i technikę. Poznajemy historie wybitnych członków rodzin: Curie – genialnych uczonych i noblistów, których badania nad promieniotwórczością były kamieniem milowym w dziejach nauki; Estreicherów – niedoścignionych badaczy polskiego piśmiennictwa i tropicieli zaginionych polskich dzieł sztuki; Kossaków – mistrzów pędzla i pióra; Lilpopów – słynnych zegarmistrzów, przemysłowców, prekursorów fotografii i reprezentantów elit kulturalnych na emigracji; Lutosławskich – działaczy politycznych, społecznych, ekonomicznych, artystów; Młynarskich i Rubinsteinów – genialnych muzyków; oraz Żuławskich, o których utalentowanych przedstawicielach: literatach, malarzach, charyzmatycznych mówcach i przede wszystkim miłośnikach gór, niejednokrotnie mówiono „wybrańcy bogów”.

Kossakowie, ród szlachecki pieczętujący się herbem Kos, wywodzili się ze średniozamożnej szlachty osiadłej na terenie Galicji. Kolejne pokolenia dzieci, wnuków i prawnuków tej dynastii odgrywały bardzo ważną rolę w polskiej kulturze. Obdarzeni niezwykłymi talentami jej członkowie byli wybitnymi twórcami w różnych dziedzinach. Malarze, ilustratorzy, literaci. To również wyjątkowo barwne osobowości, których życie i spuścizna wywarły ogromny wpływ na otoczenie. Ich twórczość, z którą obcujemy na co dzień, wciąż budzi emocje i jest przedmiotem pożądania wielu kolekcjonerów.

Niezwykle cenne są również zawarte w książce fotografie, fragmenty dokumentów, większość z nich pochodzi z rodzinnych zbiorów archiwalnych, inne z albumów osobistych, znaczna część należy do zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego. Niektóre pokazują wybrane rodziny i osoby w sytuacjach bardzo oficjalnych, znanych nam z lekcji języka polskiego czy historii, natomiast inne pozwalają nam ich poznać w sytuacjach niezwykle prywatnych, w domowych pieleszach.

Żuławscy herbu Szeliga to jedna z najbardziej znanych artystycznych polskich rodzin. Jej przedstawiciele, którzy żyli i pracowali nie tylko na terenie kraju, obecni są w naszej kulturze od końca XIX wieku do dzisiaj. Przez pokolenia stworzyli swoisty klan, trzymając się razem i wspierając nawzajem. Nie brakowało wśród nich uznanych postaci świata literackiego, plastycznego, muzycznego czy filmowego. Po przodkach, oprócz artystycznych genów, odziedziczyli miłość do gór.

Zaprezentowana przez autora saga wybitnych rodów ukazuje ich niezwykle cenny wkład w polską kulturę, naukę, sztukę i technikę. To dzięki nim i ich następcom ludzkość ma szansę dalszego rozwoju poprzez naturalny proces wymiany myśli i idei. A to wielkie bogactwo. 

Tytuł: Wybitne rody, które tworzyły polską kulturę i naukę
Autor: Marcin K. Schirmer

Liczba stron: 480
ISBN: 9788328706286
Wydawca: Muza
Rok: 2017

 

Za egzemplarz do recenzji dziękuję wydawnictwu: